Patron

JÓZEF WYBICKI (1747-1822) grafika

 JÓZEF WYBICKI (1747-1822):

Józef Wybicki urodził się 29  września 1747 r. w Będominie koło Kościerzyny. Był działaczem politycznym, publicystą, dramatopisarzem i poetą. W latach 1755-63 uczył się u jezuitów w Starych Szkotach pod Gdańskiem. Od 1765 do 1767 r. odbywał praktykę palestrancką przy trybunale w Poznaniu. W latach 1767-68 jako poseł na sejm delegacyjny wsławił się wystąpieniem przeciw gwałtom N. W. Repnina, 27. lutego wnosząc manifest protestacyjny po porwaniu senatorów. Od 1768 do 1772 r. uczestniczył w konfederacji barskiej. W roku 1770 i 71 studiował prawo w Lejdzie. Po powrocie na Pomorze zbliżył się do obozu królewskiego, publikując Myśli polityczne o wolności cywilnej wymierzone przeciw nierządowi i fałszywemu pojęciu wolności w szlacheckiej Rzeczpospolitej. Zatrudniony był od schyłku 1776 r. jako sekretarz zespołu opracowującego projekt tzw. Kodeksu Zamoyskiego (odrzuconego następnie przez sejm w 1780 r.). Jako wybitny prawnik uczestniczył w królewskich obiadach czwartkowych. Dla bratanka króla, Stanisława Poniatowskiego ułożył projekt oczynszowania chłopów w jego dobrach. Od 1777 r. był członkiem Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych. Na polecenie Komisji Edukacji Narodowej wizytował szkolnictwo na Litwie, gdzie wykrył poważne nadużycia i reformował Akademię Wileńską. Osiadłszy w 1781 r. w świeżo zakupionych Manieczkach, z dala od życia publicznego, wystawiał, we własnym i sąsiednich dworkach, napisane przez siebie opery. Zbliżył się do przedsejmowej opozycji "puławskiej" narażając się dworowi. Był cenionym mówcą i twórcą literackim. Rozpowszechniał anonimowo drobne wiersze okolicznościowe. Próbował pisać libretta do oper, tragedie i komedie. Duży sukces odniósł komedią obyczajową o charakterze moralizatorsko-dydaktycznym pt. Kulig - 1783 r. Najambitniejszym jego utworem dramatycznym była tragedia Zygmunt August - 1791 r. Był posłem na sejm 1784 r. i Sejm Czteroletni, w czasie którego entuzjastycznie przyjął ustawę o miastach, czemu dał wyraz w komedii politycznej Szlachcic mieszczaninem. Gdy Manieczki znalazły się pod zaborem pruskim w 1793 r. przeniósł się do Krobowa pod Warszawą. Uczestniczył w Insurekcji Kościuszkowskiej 1794 r. towarzysząc Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu w wyprawie wielkopolskiej, przywracając administrację na wyzwalanych terenach. Po upadku powstania udał się do Paryża, gdzie był działaczem i publicystą Agencji (przedstawicielstwo powstania kościuszkowskiego założone w 1794 r. w Paryżu). Z Warszawy wezwał Jana Henryka Dąbrowskiego i wraz z nim organizował legiony polskie. W 1797. napisał Pieśń legionów polskich we Włoszech, znaną jako Mazurek Dąbrowskiego. Od 1802 r. spisywał pamiętniki - Życie moje ( nie ukończone). W latach 1802-06 mieszkał we Wrocławiu i czasowo w Dreźnie. Od 1805 r. był członkiem Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Do życia publicznego powrócił wezwany w 1806 r. przez Napoleona jako jego pełnomocnik na zajmowanych ziemiach polskich. Jako członek tymczasowej Komisji Rządzącej, odegrał znaczącą rolę przy powstaniu Księstwa Warszawskiego. Po 1813 r. zmienił orientację na prorosyjską. Był prezesem Sądu Najwyższego w latach 1817-20. W pracach publicystycznych wysuwał projekty reform na wzór parlamentaryzmu angielskiego. Józef Wybicki zmarł 10. marca 1822 r. w Manieczkach koło Śremu. W 1962 r. otwarto Muzeum Wybickiego w Będominie (od 1978 r. działa w Manieczkach) zmieniono w 1978 r. na Muzeum Hymnu Narodowego.